عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
اگر بخواهيد ارزش‌هاي يك درخت را برشماريد چه مي‌گوييد؟ شايد از جذب دي اكسيد كربن و توليد اكسيژن سخن بگوييد اما ديگر چه؟ اگر خيلي ساده نگاه كنيد، احتمالا به توليد چوب و محصولات چوبي هم فكر خواهيد كرد؛ و ديگر؟ درخت كارخانه‌اي شگفت‌انگيز است. فعاليت‌هاي درخت، به تنهايي يا به عنوان عضوي از يك جنگل چنان متنوع است كه مي‌توان آن را به مجموعه‌اي از كارخانه‌هاي گوناگون تشبيه كرد. كنترل و افزايش كيفيت هوا، توليد، تثبيت و حفاظت خاك‌هاي حاصلخيز، حفاظت و كاهش مصرف انرژي، افزايش سطح زندگي انسان‌ها و... همه و همه بر دوش اين كارخانه‌هاي قد بلند و سرسبز سنگيني مي‌كند.
هر كارخانه با حساب سود و زيان ارزيابي مي‌شود. سرمايه‌گذاري براي ساخت يك كارخانه وقتي توجيه دارد كه پس از مدت معيني سود مالي به بار آورد. آيا درختان هم چنين هستند يا اينكه بايد به آنان مانند بعضي فعاليت‌هاي عام‌المنفعه و غير تجاري نگاه كرد كه سود مالي ندارند؟ اقتصاددانان محيط زيست اين پرسش را از راه‌هاي گوناگون بررسي مي‌كنند. اما در هر حال كاري كه بايد انجام گيرد اين است كه تمام هزينه‌هاي نگهداري يك درخت و همه يا بيشتر منافع آن را بايد بتوان برشمرد و براي هركدام ارزش عددي (ريالي) تعيين كرد و در نهايت هزينه‌ها را از سود‌ها كم كرد تا بالاخره معلوم شود هر درخت در طول زندگي‌اش چه مقدار ارزش توليد كرده است. البته درخت‌ها بر اساس جنس، گونه، زيستگاه، سن تقريبي و موارد ديگر، در توليد و هزينه‌هايشان تفاوت‌هايي با هم دارند اما ما در اين نوشته، يك نمونه رايج را در نظر مي‌گيريم؛ يك درخت سالم و تناور را كه حدود ۳۰ سال از عمر آن مي‌گذرد.
همه جا، همه وقت؛ از شهر تا جنگل‌های طبيعی
درخت مورد نظر ما در فرآيند فتوسنتز، فعاليت منحصر به فردي انجام مي‌دهد كه انسان‌ها تقريبا از انجام آن عاجز هستند. هر هكتار درخت پهن برگ، سالانه در حدود ۱۲۸۰۰ تن اكسيژن سالم توليد مي‌كند و تقريبا دو برابر آن CO۲ (دي اكسيد كربن) جذب مي‌كند. ارزش اكسيژن براي همه ما معلوم است؛ بدون آن نمي‌توانيم زنده بمانيم. اما جذب و محو كردن CO۲ چه ارزشي دارد؟ اين مولكول نسبتا ساده قرن‌هاست در لايه‌هاي بالايي جو زمين انباشته شده و به عنوان مهم‌ترين عامل گلخانه‌اي باعث گرمايش جهاني مي‌شود. با گرم شدن كره زمين، بخش بزرگي از يخ‌هاي قطبي كه بزرگ‌ترين منابع آب شيرين در زمين هستند، ذوب و به دريا‌ها و اقيانوس‌ها سرازير مي‌شوند؛ يعني به آب شور تبديل مي‌شوند كه براي ما انسان‌ها ارزش حيات بخشي ندارد.
البته درختان از راه ديگري هم براي تامين آب شرب ما فعاليت مي‌كنند. درختاني كه در حوزه آبريز قرار دارند، يكي از بهترين و كم هزينه‌ترين روش‌ها را براي فيلتراسيون و بالا بردن كيفيت آب آشاميدني به كار مي‌برند. خاك مناطق جنگلي بر اثر فعاليت درختان ـ به‌خصوص ريشه آنها ـ اسفنج‌مانند است و سرعت آب را كاهش مي‌دهد. سرعت كم آب زيرزميني (و حتي سطحي) به ريشه‌هاي درخت اجازه مي‌دهد كه آلاينده‌هاي موجود در آب مانند نيترات‌ها و فسفات‌ها را تقريبا به طور كامل جذب كنند. اين كار فيلتراسيون آب خوانده مي‌شود و يكي از پرهزينه‌ترين فرآيندهاي تصفيه آب در تصفيه‌خانه‌هاست. به شيوه‌اي كم و بيش يكسان، برگ درختان هم به تصفيه و افزايش كيفيت هوا كمك مي‌كنند. برگ درختان، گازهايي مانند دي اكسيد گوگرد (SO۲) و اكسيد‌هاي نيتروژن (NOx) را به راحتي جذب مي‌كنند. اين گازها در احتراق موتور خودروها و همچنين وسايل گرم‌كننده خانه‌ها و ادارات توليد مي‌شوند. برگ درختان حتي ذرات غبار ريز (آنهايي كه تقريبا ده ميكرون اندازه دارند) را جذب مي‌كنند. اين ذرات به طور مشخص حاصل فعاليت افراد سيگاري است.
البته ذرات بزرگ‌تر غبار هم به دام برگ درخت مي‌افتند؛ اما اين جذب بلاي جان برگ‌ها مي‌شود و درخت را به پاييز زودرس مبتلا مي‌كند كه مرگ دردناكي براي درخت است.
درختان علاوه بر اينكه مي‌توانند آلودگي‌ها را از آب و خاك و هوا جذب كنند، نقش مهمي در نگهداري از خاك‌ها دارند. ريشه‌هاي يك درخت ـ يا تقريبا هر گياه ديگر ـ ذره‌هاي خاك را كنار هم نگه مي‌دارد و علاوه بر آن با كاستن از سرعت آب‌هاي سطحي، جلوي شسته شدن خاك را مي‌گيرد و به اين ترتيب، يكي از حياتي‌ترين مواد موجود در كره زمين را كه توليدش از توان انسان‌ها خارج است (خاك)، براي ما نگهداري مي‌كند.
شیعه به تولّی اَر مُسلَّم گردد........با رکن تبرّی است که محکم گردد یافاطمه! لعن قاتلت روزی ماست..........یا رب نکند که رزق ما کم گردد
